Phát biểu tại hội nghị, GS. TS Nguyễn Viết Tiến, Thứ trưởng Bộ Y tế thay mặt Bộ biểu dương và ghi nhận những kết quả mà Chương trình chống lao đã đạt được trong 6 tháng đầu năm. Thứ trưởng yêu cầu Chương trình Chống lao cần tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Chương trình hành động quốc gia chấm dứt bệnh lao đến năm 2030. Đặc biệt, cần phối hợp cùng Bộ Y tế vận động ngân sách Chính phủ cấp cho Chương trình Chống lao đủ để mua thuốc chống lao cho toàn bộ các bệnh nhân lao trong chẩn đoán, điều trị năm 2019 – 2020. Bên cạnh đó, về hậu cần thuốc và trang thiết bị, Chương trình Chống lao cần phải chuẩn bị tốt cho việc chuyển đổi nguồn kinh phí từ nhà nước sang sử dụng kinh phí bảo hiểm y tế cho thuốc chống lao. Thay mặt Bộ trưởng Bộ Y tế, thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến đã trao Giải thưởng Phạm Ngọc Thạch về công tác phòng chống lao và bệnh phổi lần thứ VI năm 2019 cho 4 tập thể và 15 cá nhân xuất sắc.

Trong thời gian qua, Chương trình chống Lao quốc gia Việt Nam cũng đã đạt được những thành tựu đáng kể. Trong đó, Chương trình chống lao vẫn duy trì mục tiêu triển khai công tác chống lao tại 100% số quận huyện và 100% số xã, phường. Tỷ lệ dân số được Chương trình Chống lao tiếp cận đạt 100%. Mạng lưới chống lao tiếp tục được mở rộng và củng cố. Hiện nay 48/63 tỉnh, thành trên toàn quốc đã thành lập Bệnh viện Phổi, Bệnh viện Lao và bệnh phổi.

Tổ chức các đối tác Phòng chống lao (VSTP) cùng với Chương trình Chống lao quốc gia đã phát huy vai trò và hiệu quả trong tháng hành động phòng chống lao, công tác huy động xã hội, với nhiều hình thức: mít tinh diễu hành, truyền thông trên nhiều kênh thông tin (báo đài, phát thanh truyền hình). Đặc biệt, Quỹ PASTB đã phối hợp với Cổng thông tin nhân đạo Quốc gia 1400 mở cổng nhắn tin ủng hộ Quỹ PASTB và cán đích với 425.304.000 đồng, tương ứng với 23.628 tin nhắn. Đây là một kết quả khả quan cho thấy sự quan tâm của cả cộng đồng tới những người bệnh lao đang được lan tỏa từng ngày.

Theo PTS, TS Nguyễn Viết Nhung, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Chủ nhiệm Chương trình Chống lao quốc gia, 6 tháng đầu năm 2019, Chương trình Chống lao quốc gia đã phát hiện 50.645 bệnh nhân lao các thể, đạt tỷ lệ phát hiện khoảng 52/100,000 dân và điều trị thành công cho hơn 90% số bệnh nhân lao mới và tái phát phát hiện được. Tuy nhiên, số bệnh nhân phát hiện lao có xu hướng tăng nhẹ so với cùng kỳ năm 2018.

Về hoạt động điều trị, tỷ lệ điều trị khỏi bệnh nhân lao phổi có bằng chứng vi khuẩn học mới và tái phát được duy trì ở mức cao (87,1%), đạt chỉ tiêu của WHO, tuy nhiên chưa đạt được mục tiêu Chương trình Chống lao quốc gia đã đề ra là hơn 90%. Đặc biệt, một số tỉnh có tỷ lệ điều trị khỏi cao như Hà Nội (94,6%), Quảng Ngãi (94,9%) và Hậu Giang (97,6%). Tỷ lệ âm hóa đờm sau 2-3 tháng điều trị của bệnh nhân trong 6 tháng đầu năm 2019 đạt 87,6%.

Việt Nam vẫn là nước có gánh nặng bệnh lao cao, đứng thứ 16 trong 30 nước có số người bệnh lao cao nhất trên toàn cầu, đồng thời đứng thứ 13 trong số 30 nước có gánh nặng bệnh lao kháng đa thuốc cao nhất thế giới (báo cáo WHO 2018).

Hiện nay, công tác chống lao còn gặp nhiều thách thức như cung ứng sinh phẩm xét nghiệm gặp nhiều khó khăn; Cung ứng Xpert gián đoạn dẫn đến việc sàng lọc và phát hiện hạn chế; Cung ứng thuốc chưa đầy đủ và kịp thời (do việc tiếp nhận thuốc từ Hợp đồng mua sắm năm 2018 bị chậm hơn nhiều so với kế hoạch dẫn tới thiếu cục bộ một số thuốc như Lzd, Cfz, Mfx); Chậm tiến độ mua sắm Hain test.

Công tác phối kết hợp trong hoạt động phối hợp y tế công – tư vẫn còn hạn chế. Sự gắn kết giữa các cơ sở y tế công – tư còn chưa thật sự khăng khít do nhiều yếu tố như sự phản hồi hai chiều chưa được thường xuyên, kinh phí hỗ trợ cho y tế tư không có trong khi các cơ sở y tế tư rất ngại ghi chép báo cáo mất nhiều thời gian và ảnh hưởng đến thu nhập của họ.

Đặc biệt, theo PGS, TS Nguyễn Viết Nhung, sự hợp tác để phát hiện lao trẻ em giữa Chương trình chống lao quốc gia và các cơ sở nhi khoa ở tỉnh và huyện chưa thường xuyên và chưa hiệu quả. Công tác chống lao trong trại giam còn nhiều khó khăn. Ngoài ra, việc thay đổi mô hình tổ chức y tế tại tuyến tỉnh, huyện có ảnh hưởng không nhỏ tới Chương trình chống lao.

.

Theo PGS, TS Nguyễn Viết Nhung, mục tiêu của năm 2019 là chương trình sẽ đạt được 100% các chỉ tiêu đã đặt ra với Chính phủ và Bộ Y tế về tỷ lệ phát hiện và điều trị thành công cho bệnh nhân lao, duy trì củng cố mạng lưới chống lao, bảo đảm chất lượng hoạt động Chương trình Chống lao trong bối cảnh cơ cấu lại tổ chức tại một số tỉnh, thành phố chưa có bệnh viện chuyên khoa Lao và Bệnh phổi.

“Trong sáu tháng cuối năm 2019, chương trình tiếp tục duy trì triển khai các hoạt động thường quy và các lĩnh vực chuyên môn ưu tiên như phát hiện chủ động, lao kháng thuốc, lao tiềm ẩn, lao trẻ em, lao/HIV, thực hành xử trí tốt bệnh hô hấp (PAL), phối hợp y tế công – tư (PPM). Ngoài ra, chương trình cũng đẩy mạnh triển khai các can thiệp tích cực, các sáng kiến mới, áp dụng các công nghệ, kỹ thuật mới trong xét nghiệm chẩn đoán bệnh lao, áp dụng y học chính xác trong chẩn đoán và điều trị, quyết tâm phấn đấu đạt các chỉ tiêu cam kết với Chính phủ, Bộ Y tế”, Chủ nhiệm Chương trình Chống lao quốc gia nói.

Lê Hảo